Sự cân bằng lực - Quán tính

   SỰ CÂN BẰNG LỰC – QUÁN TÍNH

A. Tóm tắt lí thuyết

1. Hai lực cân bằng

a. Hai lực cân bằng là gì?

- Hai lực cân bằng là hai lực cùng đặt lên một vật, có cường độ bằng nhau, phương nằm trên cùng một đường thẳng, chiều ngược nhau.

b. Tác dụng của hai lực cân bằng

Dưới tác dụng của các lực cân bằng:

- Một lực đang đứng yên sẽ tục đứng yên

- Đang chuyển động sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều.

Chuyển động này được gọi là chuyển động theo quán tính.

2. Quán tính

- Khi có lực tác dụng, mọi vật không thể thay đổi vận tốc đột ngột được vì có quán tính.

B. Hướng dẫn trả lời các câu hỏi trong SGK

Câu C1:

a, Tác dụng lên quyển sách có hai lực: trọng lực , lực đẩy  của mặt bàn.

b, Tác dụng lên quả cầu có hai lực: trọng lực , lực căng

c, Tác dụng lên quả bóng có hai lực: trọng lực , lực đẩy  của mặt bàn.

Mỗi cặp lực này là hai lực cân bằng. Chúng có cùng điểm đặt, cùng phương, cùng độ lớn nhưng ngược chiều.

Câu C2

Quả cân A chịu tác dụng của 2 lực: Trọng lực _A và sức căng  của dây, hai lực này cân bằng (do  = _B mà _A = _B nên  cân bằng với _A)

Câu C3

Đặt thêm vật nặng A’ lên A, lúc này P_A + P_A’ lớn hơn T nên vật AA’ chuyển động nhanh dần đi xuống, B chuyển động đi lên.

Câu C4

Quả cân A chuyển động qua lỗ K thì A’ bị giữ lại. Khi đó tác dụng lên A chỉ còn hai lực, _A và , lại cân bằng với nhau nhưng vật A vẫn tiếp tục chuyển động,. TN cho biết kết quả chuyển động của A là thẳng đều

Câu C5

Ghi kết quả TN vào bảng tính toán và rút ra kết luận:

“Một vật đang chuyển động, nếu chịu tác dụng của các lực cân bằng thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều”.

Câu C6.

Búp bê ngã về phía sau. Khi đẩy xe, chân của búp bê chuyển động cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân và đầu búp bê chưa kịp chuyển động ,vì vậy búp bê ngã về phía sau.

Câu C7

Búp bê ngã về phía trước. Vì khi xe dừng đột ngột, mặc dù chân búp bê bị dừng lại cùng với xe, nhưng do quán tính nên thân búp bê vẫn chuyển động và nó nhào về phía trước.

Câu C8

a, Ô tô đột ngột rẽ phải, do quán tính, hành khách không thể đổi hướng chuyển động ngay mà tiếp tục theo chuyển động cũ nên bị nghiêng người sang trái.

b, Nhảy từ bậc cao xuống, chân chạm đất bị dừng lại ngay, nhưng người còn tiếp tục chuyển động theo quán tính nên làm chân gập lại

c, Bút tắc mực, nếu vẩy mạnh, bút lại viết được vì do quán tính nên mực tiếp tục chuyển động xuống đầu ngòi bút khi bút đã dừng chuyển động

d, Khi gõ mạnh đuôi cán búa xuống đất, cán đột ngột bị dừng lại, do quán tính đầu búa tiếp tục chuyển động ngập chặt vào cán búa

e, Do quán tính nên cốc chưa kịp thay đổi vận tốc khi ta giật nhanh giấy ra khỏi đáy cốc

C. Hướng dẫn trả lời các câu hỏi trong SBT

Câu 5.1: Đáp án D

Câu 5.2: Đáp án D

Câu 5.3: Đáp an D

Câu 5.4

Có những đoạn đường mặc dù đầu máy vẫn chạy để kéo tàu nhưng vận tốc của tàu không đổi, điều này không hề mâu thuẫn với nhận định “lực tác dụng làm thay đổi vận tốc” vì: khi lực kéo của đầu máy cân bằng với lực cản tác dụng lên đoàn tàu thì đoàn tàu sẽ không thay đổi vận tốc.

Câu 5.5

Quả cầu đứng yên vì chịu tác dụng của hai lực cân bằng nhau, trọng lực  cân bằng với sức căng .

Câu 5.6

b, Vật chuyển động thẳng đều trên mặt sàn nằm ngang nhờ lực kéo có cường độ 2N. Điều này chứng tỏ lực kéo cân bằng với lực cản của mặt sàn tác dụng lên vật.

Câu 5.7

Giật nhanh tồ giấy ra khỏi chén nước. Do quán tính, chén nước chưa kịp thay đổi vận tốc nên chén nước không bị đổi

Câu 5.8

Báo đuổi riết con linh dương. Linh dương nhảy tạt sang bên, do quán tính báo lao về phía trước vồ mồi nhưng không kịp đổi hướng nên linh dương trốn thoát.